Gdzie kończy się składanie hołdu bohaterom, a zaczyna marketing (nie tylko polityczny)?

„Warszawa walczy!
Warszawa szarpie wroga. Nareszcie na rękach naszych niemiecka krew, tych wściekłych psów, tych zbójów, którzy poniewierali i plugawili przez pięć niekończących się lat wszystko co dla nas było święte”.

Biuletyn Informacyjny, Wydanie Codzienne, Warszawa 02.08.1944 Nr 35-242

Prezentacje multimedialne, komiksy, gry komputerowe, gadżety, płyty, murale, koncerty gwiazd rocka transmitowane na żywo w telewizji. Wszystko zorganizowane wokół najnowocześniejszego w kraju muzeum (nazywanego przez niektórych złośliwie „przyczółkiem pewnej partii”). Debaty na temat wielkości sektora dla VIP-ów na Powązkach, polityczne demonstracje i przepychanki nad grobami poległych. Zażenowani kombatanci.
Zbliża się 65 rocznica Powstania Warszawskiego.

Usilne starania, by Powstanie Warszawskie stało się centralnym elementem historii Polski nie ustają. Przygotowania do obchodów kolejnej sierpniowej rocznicy rozpoczynają się równolegle z celebracją bieżącej. Z roku na rok coraz głośniejsze, coraz bardziej przerysowane, coraz bardziej pompatyczne, coraz bardziej kontrowersyjne...

Organizatorzy kolejnych rocznic zdają się balansować wzdłuż cienkiej granicy. Nikt już chyba nie potrafi jasno odpowiedzieć na pytanie: gdzie kończy się narodowa refleksją, oddanie czci poległym, a zaczyna agresywna propaganda polityczna? Chociaż może właśnie na tym sztuka propagandy polega – by granica ta była jak najbardziej rozmyta i niewidoczna?

Dlaczego właśnie Powstanie Warszawskie? Skąd idea żeby symbolem narodowego ducha uczynić zryw zakończony klęską? Chociaż słowo „klęska” otaczane jest coraz rozleglejszą sferą tabu. Powstanie ulega przyspieszonej sakralizacji.
Kiedy jednak dogmaty wiary zostaną już instytucjonalnie potwierdzone, to czy nie istnieje ryzyko, że nawet wątpliwości np. na temat sensowności podejmowania walki, która skończyć się musi porażką nie będą dopuszczane do publicznego dyskursu?
Oby nie.

Sacrum i charyzma mogą się przeradzać w zaślepienie i fanatyzm religijny – usprawiedliwiony poprzez wiarę. Czy mechanizm taki ma też zastosowanie w odniesieniu do narodowych fanatyzmów historycznych?

W ostatnich latach coraz wyraźniejsza staje się tendencja aby polską tożsamość organizować wokół uświęconych mitów i Narodowych Świętości. Świętość zaś płynnie przechodzi w rytualne świętowanie, celebrację – w naszym przypadku zawsze celebrację martyrologii.
Misja Wybranego Męczennika Narodów dominuje w masowej wyobraźni. I okazuje się bardzo medialna – pozwala łatwo zamieniać bohaterską mękę w „produkt” masowo dostępny, łatwo strawny i błyskotliwie opakowany.

„Historia spotkała się z legendą, a legenda z historią...” jak ładnie powiedziano w pewnej stacji telewizyjnej relacjonując wizytę Dalajlamy w słynnym Muzeum.
No właśnie – czy chodzi tu o historię, czy o symbole i legendy?

Jeśli w przyszłym roku pojawi się pomysł stworzenia „strategii marki” dla Powstania Warszawskiego, ogłoszony zostanie konkurs na stworzenie logo i innych elementów identyfikacji wizualnej, a agencje reklamowe zostaną poproszone o walkę w przetargu o powstańczy budżet komunikacyjny, oznaczać to będzie koniec historii i początek marketingowej legendy.
Może się jednak pojawić także pytanie: jak zwiększyć marżę?

Tak na marginesie: muzeum w Hiroszimie jest wyposażone dużo skromniej niż Muzeum Powstania Warszawskiego. Ma także znacznie słabszy marketing.
Także w tej dziedzinie niestety (?) prześcigamy Japonię. (dla ułatwienia: tą drugą dziedziną jest oczywiście odgrywanie chopinowskich mazurków).